چه بسيارند عوامل و مسائلي كه موجبات تحريك شهوي را در كودك و نوجوان فراهم مي‌كنند و غفلت والدين و مربيان در اين جنبه ممكن است مفاسد و رسوائي هاي بزرگي را به سبب گردد، شك نيست كه برخي از اين موارد با درمانهاي پزشكي، برخي ديگر با مراقبت‌هاي والدين و اولياء و بخشي‌هم با دادن تذكرات و هشدار قابل رفع و اصلاحند. اما ان عوامل بسيارند و آن جمله‌اند:
1- رشد دستگاه تناسلي: اصولاً رشد از حالت قوي و نيرومندي است كه سبب پيدايش برخي از رفتارهاي ناروا و لغزش ها در افراد ميشود. اين رشد در دستگاه تناسلي حتي ممكن است موجبات بيداري زودتر از حد را براي افراد فراهم آورد اين مسأله در پسران خطر آفرين تر است بويژه در آنگه كه لباس هاي زير ين زبر و يا فوق العاده نرم و هم چنين لباس‌هاي چسبان و كيپي باشند.
اين نكته قابل ذكر است كه اصولاً پسران از اين بابت و هم در جنبه حالات روحي و عصبي طوري هستند كه رفتارشان دائماً متوجه تحريك جنسي است و التذاد حاصله از تحريك آنها را واميدارد كه عمل خود را مكرر نمايند و اگر خود فردي ضعيف و دچار محروميت گوناگون باشند در معرض سوء استفاده ديگران قرار گيرند.
2- تماشاي بدن: نگاه به دستگاه تناسلي خود يا ديگران در كودكان نيز ميتواند از عوامل تحريك و يا از موارد انحراف باشد، ما در بخش‌هاي ديگر اين بررسي راجع به اين مسأله مفصل تر بحث خواهيم كرد ولي آنچه كه در اينجا قابل ذكر است اين است كه نظاره كردن و تماشاي خود سبب برخي از بيداري‌ها، لمس‌ها و در نتيجه انحرافهاست.و اينان از اين امر لذت برده و براي ارضاي خود به تكاپوي مي‌افتند. اين نظاره گري ها را اگر مكرر و ريشه دار گردند تدريجاً موجبات خود شيفتگي را فراهم خواهند كرد كه اين نيز به نوبه خود سبب پيدايش لغزشهائي ديگر در اين زمينه است. والدين و مربيان بايد كودك را از اين امر پرهيز دهند و با تذكري اخلاقي او را از اين كار باز دارند.
3- وجود انگلهاي معدي: ما قبلاً گفته‌ايم كه گاهي لغزش و انحراف ناشي از وجود انگلهاي معدي است كه سبب پيدايش خارش‌هائي در محل دفع و اطراف دستگاه تناسلي ميشود. كودك براي نجات خود را از اين تحريك‌هاي دردناك شروع به خاراندن بدن ميكند.
اين خاراندن‌ها ضمن رفع درد براي كودك تا حدودي لذتبخش است طوري كه سعي دارد آن را مكرر كند و اين خود انگيزه‌اي براي پيدايش انحراف و لغزش در آنان ميشود. در صورتيكه اگر مسأله انگل معدي كرمك بوضعي صحيح درمان ميشد و با مراجعه به پزشكي معالجه درستي صورت مي‌گرفت كار به اينجا نمي‌كشيد.
4- دستكاري و لمس: لمس‌ها و دستكاري ها ممكن است موجب احساس لذتي براي كودك شوند. در آغاز اين كار موضوع ممكن است براي طفل صورت بازي داشته باشد ولي تدريجاٌ صورت احساس لذت وبعد انحراف و لغزش بخود مي‌گيرد اين امر در خردسالا بيش يا كم وجود دارد، در چهار پنج سالگي ريشه دارتر ميشود و در سنين 7-9 به بالاتر ين حد خود رسيده و حتي امكان دارد به صورت عادتي درآيد.
نكته قابل ذكر در دستكاري اين است كه آن نشان دهنده يك حالت ناپايداري عاطفي در كودك است كه ممكن است بعدها به صورت نيمه شهواني هم بخود گيرد در كل عملي است براي رهائي از يك هيجان كه بعدها بر اثر تكرار براي التذاذ صورت انحراف بخود پيدا خواهد كرد.
5- خودداري از دفع: از عوامل تحريك پر بودن مثانه است از ادرار و يا خودداري كودك است از دفع. كودكاني كه پيش از خواب خود را تخيله نكنند در معرض چنين وضع و موقعيتي هستند، پدران و مادران بايد در طفل اين عادت را ايجاد كنند كه عمل دفع را به موقع انجام دهند بويژه در حين خواب و يا پدر و مادر اگر نيمه‌هاي شب بيدار شدند كودكان خود را، بويژه آنها كه در سنين 5-9 سالگي هستند از خواب بيدار كرده و به مستراح ببرند. اين امر در شبهاي زمستان كه بسيار طولاني است ضروري است.
6- وضع لباس: وضع لباس و پوشاك هم براي خود فرد و هم براي ديگران كه آلودگي‌هائي دارند ميتواند عامل تحريك باشد. والدين و مربيان بايد مراقب باشند لباس زيرين بسيار نرم و يا بسيار زبر نباشد، از پوشاندن لباس هاي كيپي و چسبان به كودك و نوجوان و حتي به افراد بالغ خودداري كنند كه امر علاوه بر زيانهائي كه در اين رابطه دارد موجب جلوگيري از رشد است. هم چنين از تهيه لباس‌هاي آهار دار و يا لباس‌هائي كه در صورت عرق كردن و مرطوب شدن سفت و بر جسته مي شوند (مثل لباس هاي بشور و پبوش) براي جامه‌هاي زيرين كودك خودداري كنند.
اما در جنبه تحريك ديگران هم بايد بگوئيم كه نوع لباس ، رنگ و برش آن، لباس‌هاي جنس مخالف بر تن پوشاندن، خود سبب تحريك گرسنگان شهوت ميشود و شما مي‌دانيد كه در ابواب فقهي ما در اين رابطه حكم و مسأله و دستور وجود دارد و مثلاً اجازه نمي‌دهد زنان پوشش مردانه و يا مردان پوشش زنانه داشته باشند.
7- وضع غذا: غذاها خود مي‌توانند از عوامل تحريك باشند بويژه غذاهائي كه حتي در اسلام هم حرام ذكر شده‌اند مثل دنبلان گاو و گوسفند. وضع بهمين گونه است درباره ديگران غذاهائي كه تحريك كننده اعصابند و سبب مي‌شوند كه فرد ديرتر بخواب رود و در نتيجه در رختخواب بغلطد و به خود مشغول گردد.
سفارش اين است كه براي حفظ سلامت فكري و رشد كودك و نوجوان به غذاهاي انرژي‌زا ولي بدون تحريك توجه شود. البته مصرف لبنيات تا حدود زيادي تعديل كننده و آرامش بخش است. از دادن غذاهاي سنگين به كودكان و نوجوان بويژه شبها خودداري شود كه سبب بي‌نظمي‌هائي در خواب، بيداري‌ها، غلطيندن‌ها و بخود مشغول شدن‌ها ميشود.
8- بلوغ زودرس: از عوامل تحريك فرد قرار گرفتن او در مرحله بلوغ است بدين معني كودك پيش از اينكه از لحاظ سني و عقلي شرايط آن را واجد گردد بمرحله بلوغ رسداز نظر علمي رشد و نمو غدد داخلي و تكامل جسماني و زماني هم بيماري‌ها و اختلالات بدني سبب تشديد فعاليت جنسي و حتي بروز اعمال تهاجمي ميشود. پيدايش بلوغ زودرس ناشي از عوارضي است كه در بحث‌هاي آتي راجع به آن بصورت مفصل‌تري سخن خواهيم گفت. ولي در اينجا تنها به ذكر اين نكته قناعت مي‌كنيم كه نفس بلوغ، خواه به صورت زودرس و خواه به صورت طبيعي عامل پيدايش حالات و تحولاتي در جنبه جسم وروان و عاطفه فرد است و دگرگوني‌هائي را در او پديد مي‌آورد. ريزش هورمون جنسي در خون و حتي ظهور و ترشح آن در فرد بصورت احتلام در حالات و رفتارهايش بي تأثير نيست. ميل جنسي و علاقه‌اي كه در اين رابطه پديد مي‌آيد در صورتي كه تحت كنترل ضابطه‌اي در نيابد سبب لغزش وانحراف آدمي خواهد شد و اين مسأله‌اي است كه درهمه جاي جهان با شدت وضعيت ديده ميشود.
9- مالش‌ها: كودكي كه زودتر از وقت خواب وارد رختخواب شود صبجگاه پس از بيداري ديرتر از زمان معمول از رختخواب بيرون آيد و يا مدتي در آن بغلطد ممكن است سر از لغزش در آورد. هم چنين وضع خواب و استراحت مثل دمرو خوابيدن و يا خوابيدن با شورتهاي بسيار كوتاه كه حاصل آن اصطكاك پاها و قرارا گرفتن آنها بر روي هم ميشد خود ميتواند از عوامل تحريك و در صورت سهل انگاري سبب لغزش گردد.
كشاند كودك خود را به روز زمين، سر خوردن از نرده‌ها، حركت دادن معقد و نشيمن و دستكاري‌ها با خود ميتواند از عوامل تحريك و بعدها لغزش و انحراف باشد و بهمين جهت والدين و مربيان بايد از اينگونه حركت‌ها و بازي‌ها اگر چه بنظر كودك مي‌آيند جلوگيري نمايند و يادآور شوند كه اين شيوه از بازي‌هاي را نمي‌پسندند.
10- ديگر عوامل: از ديگران عوامل تحريك در كودك و نوجوان و حتي بالغان را ميتوان انواع حركت‌ها، سواري‌ها، استفاده از دستگاهي سريع و بالا رونده نشستن روي شن گرم، شيرجه رفتن مكرر در آب، حتي در مواردي كار با چرخ خياطي پائي براي دختران دوچرخه سواري و اسب سواري براي دختران، پرواز با هواپيما حتي مسافرت با قطار و اتومبيل ميتواند در اين امر براي آنها كه زمينه‌اي براي لغزش دارند از عوامل تحريك باشد.
در عين حال نبايد فراموش كرد كه مرحله نوجواني براي پسر و دختر از جهات متعددي ارزنده است. در عين اينكه صفات متعددي مثل مهر و محبت، وفاداري، آمادگي براي زندگي آينده در او پرورش پيدا ميكند، زمينه براي تحريك پذيري و لغزش و يا بيداري جنسي هم فراهم مي‌آيد.
عامل نوجواني كليه فشارها و قدرتهاي ديگر را تحت الشعاع قرار مي‌دهد و در افرادي كه نيكو تربيت نيافتند، ممكن است اراده‌شان هم محكوم و تحت تأثير قرار گيرد. تغييرات بدني و در پي آن تحول رواني ممكن است آنان را بخود مشغول دارد و سرانجام به خود بپردازند و يا به ديگري ارتباطي حاصل كنند و در كل بلغزند و منحرف گردند.
سعادتمند آن نوجواني خواهد بود كه در دوران كودكي از تربيت اوليه شايسته‌اي برخوردار بوده و در حال حاضر هم از پدر و مادري آگاه و مربي و معلمي مطلع و صميم تعليم گيرد و راه دشوار زندگي را بكمك و هدايت آنها طي نمايد و پيداست كه والدين مربيان براي توفيق در امر تربيت و هدايت صحيح آنان تا چه حد بايد آگاهي و اطلاع بدست آورند.