در رابطه با مساله فشار و عذاب قبر ابتدا بايد مفهوم واقعى آن را شناخت و سپس فلسفه آن را كاويد. دقت در متون دينى به اين نكته راهبر است كه مقصود از فشار قبر اين نيست كه در اين قبور خاكى محسوس - كه جزئى از عالم ماده است - فشارى بر بدن مادى انسان ها وارد مى‏شود. بلكه مقصود از قبر دربسيارى از روايات عالم برزخ است و مقصود از«فشار» عذاب خاصى است كه انسان درآن عالم متناسب با كنش‏هاى خود مى‏بيند.

بنابراين هم عذاب قبر و فشار آن و هم شادى‏ها و فراخى‏هاى آن، مرتبط با عالم برزخ بوده و با قالب بدن برزخى، صورت مى‏گيرد و قبر خاكى در اين موارد، خصوصيتى ندارد. ازاين‏رو اگر مرده‏اى را بسوزانند ، يا به دريا بيندازند و يا آن را موميايى كرده و در محفظه‏هاى خاصى نگه دارند؛ باز هم مسائل شب اول قبر، فشار قبر، سؤال، مكافات و ... براى آنان خواهد بود و شب اول قبر آنها، همان شبى است كه اين بدن‏ها يا به دريا انداخته شد، يا طعمه حريق گشته و يا خوراك حيوانى قرار گرفته است. شب اول قبر شهيدانى كه پس از مدت مديدى، اجساد مقدس و مطهر آنان يافت مى‏شود؛ همان شبى است كه در بيابان‏ها مانده‏اند.