نويسنده: دكتر محمد خداياري فرد
منبع: برگرفته از كتاب "مسائل نوجوانان و جوانان" / نورپرتال (www.noorportal.net)
1- مسائل و مشكلات مشترك و همانند در نوجوانان و جوانان نبايد اين تصور را پيش آورد كه علل و عوامل آن مسائل نيز مشترك و همانند است.
بنابراين براي كمك به نوجوانان و جوانان در حل مشكلات شخصيتيشان بايد عوامل پيدايش آنها را جستجو نمود و ريشهيابي كرد، سپس براساس آن علتها به درمان پرداخت.
2- رعايت مساله بهداشت رواني بسيار اهميت دارد. كارهاي ارجاعي به نوجوانان نبايد آنقدر دشوار باشد كه نتوانند از عهده آن برآيند، و با آنان طوري بر خورد نشود كه به نااميدي و سرخوردگي كشيده شوند.
به خواستهاي معقول آنها توجه شود و نيازهاي طبيعي آنها ارضاء گردد، شخصيت آنها بايد مورد توجه قرار گيرد و از طرد شدنشان جلوگيري شود، محيط خانوادگي آنها را نيز بايد اصلاح كرد و به خواب، استراحت، تفريح و غذاي كافي آنها توجه كرد.
3- نوجوانان و جوانان را بايد متوجه اين امر نود كه آنها خود مسوول حل مسائل و مشكلات خودشان هستند و والدين و مربيان فقط وظيفه كمك و راهنمايي دارند. بايد نيرو و استعداد خودشان را براي حل مسائلشان به كمك گرفت، تا به اعتماد به نفس برسند.
4- اصولا مطرح نمودن مسائل شخصيتي نوجوانان و جوانان نبايد آنچنان باشد كه در آنها ايجاد اضطراب و ترس نمايد و اين تصور برايشان به وجود آيد كه آنها يك ناراحتي و بيماري خطرناكي دارد و يا يك شخص غيرطبيعي و غيرمادي هستند، به طوري كه همه اطرافيان متوجه آنها شدهاند و براي درمانشان تلاش مينمايند؛ بلكه بايد از طرق غيرمستقيم نوجوانان را به وجود مشكلات سني خود متوجه كرد و به آنها فهماند كه همه ي مردم در سنين نوجواني و جواني داراي مشكلات مشابه ميباشند و همه آن مسائل و مشكلات نيز قابل حل است و حتي اگر مشكلي هم وجود داشته باشد كه قابل حل نباشد ، چندان غيرطبيعي نيست و هيچگونه خطري براي آنها ندارد.
5- به نوجوانان و جوانان بايد كمك كرد تا خود را بهتر بشناسند، با تغييرات بدني و فيزيولوژيك خود به درستي آشنايي پيدا نمايند و آنها را بپذيرند، امكانات فطري و اكتسابي خود را بشناسند و چگونگي برخورداري و استفاده از اين امكانات را بدانند، محيط و امكانات را بشناسند و چگونگي سازگاري مطلوب با محيط و اطرافيان را نيز خوب ياد بگيرند.
6- به نوجوانان و جوانان بايد آموخت كه بهترين كساني كه ميتوانند مشاور آنها باشند، در درجه اول والدين هستند و هميشه از آنها راهنمايي بخواهند و براي آنها درددل كنند.
هر نوجواني بايد فرد صالحي را كه بيشتر دوست دارد، معلم، مدير و يا يك فرد روحاني را به عنوان مشاور انتخاب كند و مسائل و مشكلاتش را با او درميان بگذارد. در مسائل مذهبي عميق شود، حقايق ديني را مورد مطالعه قرار دهد و با شخص مطلع و مورد اعتماد درباره ي آنها به بحث و گفتگو بنشيند.
7- تغيير محيط گاهي اوقات براي نوجوانان و جواناني كه دچار اختلالات شخصيتي شدهاند موثر واقع ميشود، يعني ممكن است لازم باشد كلاس و يا مدرسه آنها را عوض نمود، يا تغيير منزل و از محلهاي به محله ديگر رفتن و يا در موارد حاد حتي از شهري به شهر ديگر منتقل شدن ميتواند به بهبود آنها كمك نمايد.
8- براي جلوگيري از مبتلا شدن جوانان و نوجوانان به ترس و اضراب علاوه بر رعايت نكات سابقالذكر بايد از تهديد و ايجاد رعب و وحشت در آنها خودداري نمود و تا حد امكان مسائل را براي آنها قابل حل جلوه داد و آنها را وادار كرد كه به خود تلقين نمايند كه دليلي براي ترسيدن وجود ندارد و ديگران نيز در شرايط مشابه نميترسند. ضمنا چون در دوره نوجواني و جواني امر همانند سازي از اهميت خاصي برخوردار است بهتر است آنها با افراد جسور، شجاع و با شهامت دوست شوند و رفت و آمد نمايند تا افراد ترسو و بزدل سرمشق آنها قرار نگيرند.
تمرينات ورزشي براي قوي نمودن جسم، قبول مسووليتهاي اجتماعي، ايجاد اعتماد به نفس و تقويت اراده، و اطمينان دادن به آنها كه خطري متوجهشان نيست، در از بين بردن ترس و اضطراب بسيار موثر است.
9- ايجاد اشتغال و سرگرمي بسيار اهميت دارد، هر قدر كه بيكاري و فراغت بيشتر باشد، ترس و اضطراب آنها افزايش مييابد، بايد سعي نمود آنان به وظيفه و فعاليتي معين اشتغال يابند، همچنين وجود كارهاي فكري مفيد كه مشغول كننده نيز باشند، خود در جلوگيري از پديد آمدن خيالات و تصورات مربوط به ترس و اضطراب موثر است.
10- دعا كردن و راز و نياز نمودن با خدا و سخن گفتن با او، كمك خواستن از او، توسل جستن به او، عبادت كردن و مسائل خود را با او در ميان گذاشتن نيز باعث آرامش و سكون شده، در كاهش ناراحتيهاي شخصيتي موثر واقع ميشود.
11- معاشرت با ديگران و داشتن زندگي جمعي، دوري نمودن از انزوا و تنهايي، رابطه صميمانه و گرم داشتن با افراد مختلف و مسافرتهاي دستهجمعي با افراد همفكر و همشان ميتواند در بهبود بعضي از اختلالات شخصيتي موثر باشد.
12- در مواردي كه هيچ يك از طرق و توصيههاي فوقالذكر موثر واقع نگرديد لازم است نوجوان و يا جوان را به روانشناس و يا روانپزشك حاذق معرفي نمود و براي درمان جدي آنها مراقبتهاي درماني لازم را به عمل آورد و در مواردي كه آنان از ملاقات با روانشناسان و يا متخصصين اعصاب و روان به خاطر مسائل فرهنگي و بدبينيهاي اجتماعي امتناع دارند، بايد برايشان دقيقا توضيح داده شود كه اختلالات رواني نيز مانند بيماريهاي جسماني يك امر طبيعي است و هر كس همانطور كه ممكن است مبتلا به بيماريهاي جسمي شود و در اثر درمان بهبود حاصل نمايد، به همان اندازه احتمال دارد كه دچار ناراحتيهاي رواني نيز بشود و ميتواند جهت درمان تحت نظر يك متخصص بيماريهاي رواني قرار گيرد و بهبود يابد.